پژوهش کلمه عسی در ادبیات عرب محقق:سید محمد مهدی واهبی زاده

چکیده:

فعل «عَسى» از افعال خاص در زبان عربی است که از حیث معنا، ساختار و کاربرد نحوی، جایگاه ویژه‌ای دارد. این فعل که غالباً برای بیان امیدواری به وقوع امر مطلوب یا ترس از تحقق امر نامطلوب به‌کار می‌رود، در قرآن کریم و متون ادبی و نحوی عربی، به‌صورت‌های مختلف صرفی و نحوی ظاهر شده است. در این تحقیق، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، معانی گوناگون «عَسى» و ساختارهای نحوی آن بررسی شده و نظرات نحویون در تحلیل اعرابی آن، به‌ویژه در کاربردهای مختلف با فعل مضارع، همراه با مثال‌ها و اقوال معتبر، بیان گردیده است. این پژوهش درصدد است تا با روشن‌ ساختن تفاوت‌های مفهومی و ساختاری در استعمالات مختلف «عَسى»، فهم عمیق‌تری از این فعل در بافت قرآنی و نحوی ارائه دهد.



کلید واژه:

عسی، فعل مقاربه، فعل متعدی عَسى، افعال ناقصه، اعراب، تحلیل صرفی، قرآن کریم ... ادامه مطلب

برسی حرف جر عن در کتب ادبیات عرب محقق:محمدحسین نقی ئی

عن حرفیه:
مجاوزه
المجاوزه ، کقول الإمام الحسین (علیه السلام) : «یا هذا کفّ عن الغیبه فإنها إدام کلاب أهل النار» وقول الکمیت : وغاب نبی الله عنهم وفقده***علی الناس رُزْءٌ ما هناک مجلّل وقولک : «رمیت السهم عن القوس». وذکر لها فی هذا المثال معنی غیر هذا ، وسیأتی.[1]

بالزاي و هو أشهر معانيها، و المراد بالمجاوزة بعد شيء عن المجرور بها بسبب إيجاد مصدر الفعل المتعدي بها فمعنى سافرت عن البلد بعدت عن البلد بسبب السفر، و على ذلك فقس (و لم يذكر البصريون سواه نحو سافرت عن البلد و رغبت عن كذا و رميت عن القوس، و ذكر لها في هذا المثال) الأخير (معنى آخر) و هو الاستعلاء (و سيأتي) قريبا.[2]

أحدها: يكى از وجوه سه‌گانه «عن» اين است كه حرف جر باشد و جميع آن چيزى‌كه ذكر شده است براى «عن» جاره از معانى آن، ده معنا مى‌باشد:

أحدها: يكى از ده معناى آن، مجاوزت مى‌باشد يعنى فاعل فعل قبل چيزى را با فعل خود از مجرور گذرانده است، مانند قول امام حسين عليه السّلام در ذم غيبت، خطاب به كسى‌كه نزد آن حضرت، غيبت شخصى كرد: ... ادامه مطلب

بررسی ما در کتب ادبیات عرب محقق : علی اصغر اداوی

فصل اول: (ما اسمية)

نوع اول: ناقصه

تعریف «ما ناقصه»

در کتب نحو کلاسیک عرب، «ما» به دو دستهٔ اصلی «ما اسمیه» و «ما حرفیه» تقسیم می‌شود. «ما اسمیه» خود به دو نوع «تامّه» و «ناقصه» تقسیم می‌شود. «ما ناقصه» یا «ما الموصولة» به «ما»یی اطلاق می‌شود که بدون وجود یک جمله یا شبه‌جملهٔ پسین (صلة) معنای آن کامل نمی‌شود و مانند ضمیر موصولی «الذی» عمل می‌کند. این نوع «ما» معمولاً برای اشاره به غیر عاقل‌ها به‌کار می‌رود و پس از آن باید جمله‌ای بیاید که معنای آن را کامل کند.[1]

ما عِندَكُمْ يَنْفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ[2]

در این جمله، «ما» به‌عنوان اسم موصول غیر عاقل عمل می‌کند و بدون جملهٔ «ينفد» یا «باقٍ» معنای آن کامل نمی‌شود. این ساختار نشان‌دهندهٔ کاربرد «ما» در نقش اسمی است که نیازمند صله برای تکمیل معنا است.[3] ... ادامه مطلب

(بررسی مفهوم جهاد از نظر فقها با رویکرد به نظرات آیات خامنه ای و سیستانی) پژوهشگر (محمد حاجی پور)

چکیده
جهاد از منظر فقها عموما به سه قسمت تقسیم می شود؛ جهاد با نفس، جهاد با اعداء و امر به معروف و نهی از منکر. حال باید دید در نظر فقهای جدید و فقهای غیر نظر مشهور هم این دیدگاه وجود دارد یا خیر. آیت الله خامنه ای تنها فقیهی هستند که در مفهوم معنای اعمی از جهاد برداشت می کنند؛ هر چند در نتیجه عملی و مصداق معمول نظرات مصادیق واحدی دارند.



در سده های مختلف جهاد در کلام فقهی علما صرفا به عنوان دفاع و جنگ سخت شناخته می شد و هیچ گاه از کلمه جهاد و اثرات فقهی اش در مسائلی مانند جهاد علمی یا اقتصادی و مانند اینها استفاده نشده بود ولی در چهل سال اخیر و با ظهور حکومت شیعی جهاد در کلام فقهاء در مسائل مختلفی مانند اقتصاد و علم هم به کار برده شده است.
حال سوال این تحقیق این است که آیا بر جهاد تعریف شده در کلام فقهاء چهل سال اخیر در مسائل مختلف حکم فقهی بار می شود یا خیر؟ و به صورت وجوب یا استحباب فقهی می توان به آن ها نگاه کرد یا خیر؟ ... ادامه مطلب

اثبات معاد سید علی حسینی آملی

چکیده



یکی از مسائل مهمی که در سرنوشت انسان بسیار اهمیت دارد بحث معاد است که در طول تاریخ همواره محل بحث بوده است. عده ای در صدد انکار آن هستند و جهان بعد مرگ را نمی­پذیرند اما در مقابل عده­ای با دلیل و استدلال به اثبات آن پرداختند. ما در این پژوهش در صدد بیان ادله اثبات عقلی و نقلی معاد مانند دلیل حکمت، عدالت، فطرت، رحمت، توحید، صدق، بقاء روح، وحدت، حرت، تاریخ هستیم و در ادامه هم از آیات و روایاتی که دلالت بر اثبات معاد هستند بهره می­گیریم.

... ادامه مطلب

حجیت خبر واحد درقرآن - پژوهشگرارجمند: سید علی حسینی آملی

مقدمه

مقدمه کسانی که برای حجیت خبر واحد به آیاتی از قرآن تمک میکنند ادعا ندارند.که آیات قرآنی نص در مطلوب است و دلالت آنها بر مدعا، یعنی حجیت خبر واحد قطعی است بلکه حداکثر میخواهند بگویند این آیات ظهور در مطلوب دارند و وقتی مسأله ظهور مطرح شد بجاست که خصم یعنی منکرین حجیت خبر واحد در مقام اعتراض برآمده و بگویند: استدلال به این آیات برای اثبات آن مدعا ناتمام است. به دلیل این که از طرفی خود خبر واحد گمان آور است و از طرف دیگر آیانی هم که به آن استدلال میکنید ظنی الدلاله هستند چون ظاهرند و نه نص و همان اشکالی که خود خبر واحد دارد ظاهر کتاب هم دارد و شما نمی توانید با یک دلیل ظنی بر یک امر طنی دیگر استدلال کنید، بلکه حتماً باید ادله حجیت خبر واحد خودشان قطعی و یقین اور باشند سپس متشکل اضافه میکند به این که اگر شما بفرمایید. آیات قرآناگرچه ظنی الدلاله اند و لکن قطعی الصدور هستند پس باز هم پشتوانه خبر واحد دلیل قاطع شد. ما خواهیم گفت: قبول داریم که آیات قطعی السند هستند، ولی این مفید فایده ای نیست؛ زیرا شما می خواهید به دلالت آیات استدلال کنید به به سند آنهاو دلالت آیات هم متاسفانه طنی است پس به درد شما نمی خورد.به نظر مصنف این اعتراض بر مشهور علما وارد نیست. به دلیل این که ظواهرقرآن اگرچه ظنی الدلاله هستند لکن در باب حجیت ظواهر خواهد آمد که ظواهر حجیت دارند و دلیل آن بنای عقلاست که یک دلیل قطعی است پس خبر واحد متکی بر ظواهر است و ظواهر متکی بر علم و قطع و با یک واسطه منتهی به علم می شود. پس استدلال به طر بر حجیت ظن نیست بلکه در نهایت استدلال به علم برای حجیت طی است. با حفظ این مقدمه میگوییم از قرآن به پنج آیه استدلال شده که عبارت اند ازآية نباء آية نفر ایه کتمان ایه سوال ایه اذن ... ادامه مطلب

آثار اجتماعی تقوا در قرآن نام پژوهشگر:مهدی قره قاش

چکیده
در این مقاله سعی می شود که تبیین شود تقوا اگر در جامعه رواج پیدا کند و به عبارتی دیگر اگر دستورات الهی در زمین اجرا شود چه اثرات و ثمراتی خواهد داشت و جامعه ای که متقی باشد لزوما باید چه نشانه هایی داشته باشد که ما با پرداختن به این ثمرات مدینه فاضله ای که هدف از خلقت بشر است را خواهیم داشت و سبب سعادت فردی و جمعی و تحقق قسط و عدالت و... در جامعه خواهد بود حیات طیبه بشری از خو های حیوانی به دور خواهد شد و جامعه متقی است که زندگی حقیقی در شان انسان و بشریت دارد و تقواست که انسان را معنا میکند و فرق انسان و حیوان در تقواست

اما بهترین جا برای پیدا کردن این مطلب سخنان خداوند متعال است که آفریننده انسان است و نسخه هایش انسان را سعادت میبخشد واوست که سعادت بشری را از همه بهتر می داندفلذا در این مقاله از آیات قرآن استفاده شده وبرای فهم آیات از روایات اهل بیت که هیچ گاه از هم جدا نمی شوند
... ادامه مطلب

همگانی بودن ایمان مستقر و ایمان مستودع پژوهشگر : محمد حسین شیخ غلامی

چکیده


فاصله زمانی بین لحظه احتضار تا زمان شب اول قبر سخترین لحظات هر انسانی می تواند باشد و امتحانات متعدد و متفاوتی گرفته می شود از سویی غم فراغ از اهل و عیال از سویی غم از دست دادن ان اموالی که با تلاش های بسیار به دست آمده است از سویی اعمال انسان که به یادش می آید از سویی دیدن تصاویری که تا به حال آن صحنه هارا مشاهده نکرده بود مثل مشاهده کردن رسول خدا صلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام و فرشتگان و... این مراحل آنچنان سخت می باشد که چه بسا افراد با ایمان در این مراحل ایمان خود را از دست بدهند که از دست دادن ایمان در این مرحله را ایمان مستقر و مستودع می نامند که بحث ما این است.

در این مقاله در صدد بیان این می باشیم که ایمان مستقر م ستودع را توضیح و ویژگی های آنها را بیان و چگونگی و کیفیات آنها را بیان و اثبات کنیم .

کلید واژه


محتضر- ایمان – مستقر – مستودع - مرگ ... ادامه مطلب

پرونده علمی: بررسی ادله ولایت فقیه پژوهش گران: سید ابوالفضل موسوی سید محمد جواد رحمانی

چکیده:
در این مقاله خواهیم گفت که ولایت و فقیه هرکدام معانی اصطلاحی و لغوی خاصی دارند و در هر عبارت فقیهان که درباره این مهم بحث کرده اند از این معانی متفاوت لغوی و اصطلاحی استفاده کرده اند. وهمچنین این موضوع را بررسی خواهیم کرد که قید اطلاق آیا معانی متفاوتی دارد یا خیر فقط یک معنا را دارد و همه علما همین معنا مورد نظرشان است؟ که خواهیم گفت اطلاق معانی متفاوتی دارد و فقط یک معنا را ندارد و علما هم که هرکدام از این مبحث استفاده می کردند معانی متفاتی از اطلاق مورد نظرشان بوده است.

بعد از این نوبت به این مرحله می شود که نظر فقهی دو مرجع عالی قدر جهان اسلام یعنی مرحوم صاحب جواهر(رحمت الله علیه) و مرحوم امام خمینی (رحمت الله علیه) را درباره این موضوع به صورت خاص مورد بررسی قرار دهیم و بیان کنیم که هرکدام از این بزرگواران چه معنایی از اطلاق را اراده کرده اند و علتشان برای این انتخاب نیست.

به صورت اجمالی می توانیم به این سؤال اینگونه پاسخ بدهیم که هر دو این بزرگواران در این موضوع نظری یکسان دارند و هر دو یک معنا از اطلاق را اراده کرده اند. ... ادامه مطلب

گزارش اجمالی از کتاب خون دلی که لعل شد «خاطرات حضرت آیت الله العظمی ید علی خامنه‌ای مدظله العالی از زندان‌ها و تبعید دوران مبارزات انقلاب اسلامی» بقلم آقای محمد جواد علی محمدی

مقدمه بحث
قبل از اینکه بخواهم خلاصه‌ای از آنچه که در کتاب در رابطه با خاطرات رهبر انقلاب در پیش از تشکیل انقلاب اسلامی بگویم می‌خواهم مقدمه‌ای را برای شروع بحث عرض کنم و همچنین وجه تسمیه این کتاب به خون دلی که لعل شد را نیز بیان کنم؛ مبارزه در راه حق، بهترین عملی است که هر انسانی میتواند انجام دهد دفاع از اندیشه و تفکر در راه حق و آزادی خواهی، درست مانند کاری که امام حسین (علیه السلام) انجام دادند. قیام عاشورا کاری بود که امام در مقابل ظلم و ستم انجام دادند. حالا در زمان کنونی در قریب به ۵۰ سال پیش قیامی انجام شد که سرچشمه آن قیام عاشورا بود و سربازان آن نوجوانان و جوانانی بودند که در این راه حتی از جان شیرینشان هم گذشتند؛ چه سختی هایی که متحمل شدند، چه رنج ها و مشقت هایی که نکشیدند، حتی از خانواده و زن و فرزندانشان دور بودند؛ آنها به ما درس دلاوری شجاعت و رشادت میدهند. ... ادامه مطلب